Υπερεργασία - Υπερωρία - ΠΣ Εργάνη

Αθήνα, 7-5-2018

ΘΕΜΑ: Παρατηρήσεις επί της προτάσεως του Υπουργείου Εργασίας για τις « Νέες Διαδικασίες - Αλλαγές - Παρεμβάσεις» στο  ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ.

Επί του από Απριλίου 2018 εγγράφου  του Υπουργείου Εργασίας με θέμα Νέες Διαδικασίες- Αλλαγές- Παρεμβάσεις στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ , σε συνδυασμό με το έγγραφο του Υπουργείου Εργασίας με θέμα « Αλλαγές ή Προσθήκες στη Νέα ΥΑ για το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ» επισημαίνω τα ακόλουθα:

Όπως προκύπτει  από την νομοθετική ρύθμιση που θεσπίστηκε με την πρόσφατη διάταξη του άρθρου 36 του ν.4488/2017, πρόθεση του Υπουργείου Εργασίας είναι να αντικαταστήσει  την τήρηση  του βιβλίου υπερωριών από χειρόγραφη σε ηλεκτρονική καταγραφή.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το  από Απριλίου 2018 έντυπο  η διαδικασία που πρόκειται να τεθεί σε ισχύ θα προβλέπει ότι  η υπερεργασία και η υπερωριακή εργασία  θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά  πριν από την έναρξή τους  και «σε κάθε περίπτωση  πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζόμενους».

Στο έγγραφο με τίτλο «Αλλαγές ή Προσθήκες στη Νέα ΥΑ για το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ,» επαναλαμβάνεται η διατύπωση του άρθρου 36 του Ν. 4488/2017 ότι  η υπερεργασία και η νόμιμη υπερωριακή εργασία υποβάλλονται ηλεκτρονικά πριν από την έναρξη πραγματοποίησης τους.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει διευκρινισθεί το απώτατο χρονικό σημείο στο οποίο ο εργοδότης μπορεί να δηλώσει την υπερεργασία και  τη νόμιμη υπερωρία , ήτοι: α) πριν την έναρξη του ημερήσιου νόμιμου ωραρίου (πχ. επί βάρδιας 08.00 εως 16.00 πριν τις 08.00) ή β) στο ανωτέρω παράδειγμα  πριν τις 16.00 οπότε θα ξεκινήσει η υπερεργασία και στη συνέχεια τυχόν η νόμιμη υπερωρία .

Εάν τυχόν  τεθεί σε εφαρμογή η ως άνω  διαδικασία με την υπό στοιχ. α) περίπτωση  εκτιμώ  ότι θα δημιουργηθούν μετά βεβαιότητας ανυπέρβλητα πρακτικά προβλήματα. Συγκεκριμένα, τόσο ο θεσμός της υπερεργασίας όσο και της υπερωριακής εργασίας  αποτελούν  εξαίρεση  από τον κανόνα της  κατά νόμο προσδιοριζόμενης ημερήσιας διάρκειας εργασίας.

Επειδή  από μακρού χρόνου έγινε  αποδεκτό από το νομοθέτη ότι υπάρχουν  περιπτώσεις  έκτακτης  και απρόβλεπτης  εργασίας  η οποία  επεκτείνεται πέραν  του  νομοθετικά ή συμβατικά καθορισμένου ωραρίου, ήδη με τις διατάξεις του ΝΔ 515/1970 και του Ν. 435/1976 θεσπίστηκε  το καθεστώς της υπερεργασίας και της υπερωριακής εργασίας, προκειμένου να  προσδιοριστούν από το νόμο η διαδικασία νόμιμης απασχόλησης  σε καθεστώς υπερεργασίας και υπερωριακής εργασίας,  οι οικονομικές συνέπειες  για τον εργοδότη σε περίπτωση  εργασίας κατά τα ανωτέρω, καθώς και οι διοικητικές αλλά και ποινικές συνέπειες του εργοδότη που απασχολεί εργαζόμενο χωρίς την τήρηση  των προϋποθέσεων για υπερεργασία και υπερωριακή εργασία.

Όλα τα μέχρι σήμερα νομοθετήματα λαμβάνουν υπόψη τους  το χαρακτήρα του έκτακτου, απρόβλεπτου και συνεπώς απρογραμμάτιστου της υπερεργασίας και υπερωριακής εργασίας. Με την πρόσφατα τεθείσα σε ισχύ νομοθετική διάταξη, για πρώτη φορά  καλείται ο εργοδότης να γνωστοποιήσει  την επικείμενη να πραγματοποιηθεί υπερεργασία  και υπερωριακή εργασία   και μάλιστα ηλεκτρονικά , ενδεχόμενα  και πριν την ανάληψη εργασίας από τον εργαζόμενο, ήτοι πριν την έναρξη του ημερήσιου ωραρίου ,  δηλ.   σε χρονικό σημείο  που σε πάρα πολλές περιπτώσεις θα είναι άγνωστη όχι μόνο η διάρκεια της υπερεργασίας και της υπερωριακής εργασίας, αλλά ακόμα και αυτή καθεαυτή η πραγματοποίησή τους.

Ως παράδειγμα αναφέρω για  τον ΤΙΤΑΝΑ την περίπτωση όπου  ενώ οι ηλεκτρολόγοι υπεύθυνοι λειτουργίας και συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων εργοστασίου έχουν προγραμματισμένη βάρδια πχ. 8.00 έως 16.00 στις 15.30μμ  καλούνται να αντιμετωπίσουν έκτακτη ηλεκτρολογική βλάβη.  Προφανώς κατά τον χρόνο εμφανίσεώς της δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί επακριβώς η χρονική διάρκεια αποκαταστάσεως της βλάβης και ειδικότερα εάν οι ηλεκτρολόγοι θα απασχοληθούν μόνο μια ώρα επιπλέον του ημερησίου ωραρίου τους πραγματοποιώντας  υπερεργασία ή θα χρειασθεί να πραγματοποιήσουν και υπερωρία.

Υπό τα ανωτέρω δεδομένα   η εταιρεία  μη έχοντας πραγματική δυνατότητα πριν την έναρξη της βάρδιας να γνωρίζει  εάν θα υπάρξει ανάγκη υπερεργασίας και υπερωριακής εργασίας, σε περίπτωση έκτακτου ελέγχου, εφόσον δεν έχει γνωστοποιήσει ηλεκτρονικά τα ανωτέρω πριν την έναρξη της βάρδιας των εργαζομένων θα βρεθεί  να είναι παράνομη.

Σημειωτέον ότι σύμφωνα με την Υ.Α 2063/Δ1 632/3-2-2011  περί κατηγοριοποιήσεως των παραβάσεων και καθορισμού  ύψους προστίμων η κατά παράβαση του νόμου πραγματοποίηση υπερεργασίας και υπερωριακής εργασίας χαρακτηρίζεται ως  πολύ υψηλής σοβαρότητας  παράβαση που επιφέρει την επιβολή πολύ υψηλών προστίμων, λαμβανομένου υπόψη  και του συνολικού αριθμού των εργαζομένων της επιχείρησης.

Αντίστοιχη  περίπτωση  είναι δυνατόν να παρουσιαστεί και στην ΙΝΤΕΡΜΠΕΤΟΝ όπου  εξαιτίας πχ. καθυστέρησης  σε σκυροδέτηση από υπαιτιότητα του πελάτη,  οι υπάλληλοι της εταιρείας  που μεταφέρουν και παραδίδουν το σκυρόδεμα  (οδηγοί μπετονιέρας, χειριστές αντλιών ) ενδέχεται να πραγματοποιήσουν  εκτάκτως υπερεργασία  και υπερωριακή εργασία με ανάλογες κατά τα προεκτεθέντα συνέπειες.

Οι ως άνω όχι μόνο δυσμενείς αλλά και άδικες συνέπειες δεν μετριάζονται από την θέση  ότι η υπερεργασία και νόμιμη υπερωρία θα πρέπει να δηλώνονται πριν από την έναρξη πραγματοποίησης τους, αφού και πάλι λόγω του έκτακτου χαρακτήρα των εν λόγω μορφών απασχόλησης δεν είναι πρακτικά δυνατή σε όλες τις περιπτώσεις (πχ λόγω αποστάσεως των εργαζομένων από τα γραφεία της επιχείρησης όπως επί οδηγών ή λόγω του χρόνου εμφανίσεως της ανάγκης για παράταση του νόμιμου  ωραρίου πχ. αργά τη νύκτα)  η νόμιμη γνωστοποίηση τους έστω και μέσω κινητού τηλεφώνου δεν είναι πάντα πρακτικά εφικτή.

Ενόψει των ανωτέρω, που είναι μερικά μόνο παραδείγματα από τις εκατοντάδες περιπτώσεις επαγγελματιών όπου η υπερεργασία και η υπερωριακή εργασία δεν μπορούν να προσδιοριστούν ούτε πριν την έναρξη πραγματοποιήσεως τους ούτε πολύ περισσότερο  πριν την έναρξη του νόμιμου  ημερήσιου ωραρίου, κρίνεται επιβεβλημένο  να  προβλεφθεί  η υποχρέωση γνωστοποιήσεως της υπερεργασίας και υπερωρίας εντός 24ώρου από της πραγματοποιήσεως τους.

ΤΑΣΟΣ ΠΑΣΣΑΣ